Uyon Uyon

UYON-UYON

 Uyon-uyon

·         Uyon- uyon saking tembung ‘manguyu-uyu’ inggih punika pasugatan gendhing mirunggan ing adicara pahargyan penganten utawa ing pagelaran ringgit purwa, inggih punika saderengipun Ki Dhalang miwiti makarya ndhalang, dipunwastani ‘patalon’. Uyon-uyon saged dipunsebat unining  gendhing- gendhing tanpa joged / umume kanthi thuthukan alon utawa lelagon jawa sing ditembangke sinden tanpa jejogedan.

·         Unining gendhing tanpa joged utawi umumipun kanthi thuthukan alon

·         ‘uyu’, (kn.) Gegendhingan nabuh gamelan (ing nalikane duwe gawe) miturut Baoesastradjawa W.J.S Poerwadarminta

Lancaran

LELAGON PANGATAG

Swarawati :          Bapakne wanci esuk

                 Tlaten temen kowe tenguk tenguk

                 Ngelingana ning pawon kendile ngguling

Wiraswara :          Lha iku a rak butuhmu

                 Isen isen njroning pawon

Swarawati :          Iya bener kandhamu

                 Pawon iku dadi kwajibanku

                 Ning pikiren beras entek bumbu tapis

Wiraswara :          Yen ngono aku seng kojur

                 Apa sing kudu tak adol

Swarawati :          Aja keladuk gemblung

                 Uwong lanang mung kawitan dhengkul

                 Apa seneng yen brayatmu pada klingsir

Wiraswara :          Mangka aku seneng nganggur

                 Mangan turu omong kosong

Swarawati :          Hambok welas anakmu

                 Galo kae ana kebon jembrung

                 Sregep ana olah lemah ditanduri

Wiraswara:           Aku njaluk sangu pacul
                             Tumandhang anggarap kebon 

GUGUR GUNUNG

2  7    2    7  2 7     2   7    3     5    7 6    3   2       7   6

a-yo kan-ca a-yo kan-ca nga-yah-i kar-ya-ning pra-ja

2    3    2  3   2    3  2   3   2    7    6     5     6      2     5   3

Ke-ne ke-ne ke-ne ke-ne gu-gur gu-nung tan-dang ga-we

. . 5     6    6    6    6   6    2   3     5     6   5     7    6   5

    Sa-yuk sa-yuk ru-kun be-ba-reng-an sak-kan-ca-ne

. . 2  3   3   3  3    3      5    6    7    5      6    5   3  2

    li-la lan le-ga-wa kang-go mul-ya-ning ne-ga-ra

2   7  2  7  2  7  2     7 . . 3     5  6    6   6   6

Si-ji lo-ro te-lu pa-pat    ma-ju pa-pat pa-pat

. 3  6    7    6   3    3   3   2     7    6     5     3       3    3

  di-u-lang u-lung-a-ke mes-thi eng-gal ram-pung-e

. 6    6   6    6     6 . 6      6 . 5     5   5    5    5 . 5     5

 Ho-lo-bis kun-tul  ba- ris   Ho-lo-bis kun-tul ba- ris

. 3     3   3    3     3 . 3     3 . 7     2   6     5    3 . 2     2

  Ho-lo-bis kun-tul  ba- ris  Ho-lo-bis kun-tul  ba- ris

Piwulang Budi pekerti ing tembang Gugur Gunung :

1. Sing rukun karo kanca, tangga, sedulur.

2. Nyambut gawe yen ditindakake bebarengan, enggal rampung

3. Gotong royong bisa ngraketake paseduluran

4. Yen nyambut gawe kudu eklas ( lila legawa) supaya oleh rahmating Gusti.

5. Warga kudu labuh Negara, supaya Negara lan bangsa mulya raharja.

 Gamelan

·         Gamelan inggih punika tetabuhan kang rericikane akeh banget (miturut Baoesastra W.J.S).

·      Gendhang Lirihan utawa alusan, inggih punika gendhing ingkang ngginakaken ricikan/ instrument ingkang cara nabuhipun ‘lirih’ utawa alus.

·         Musik gamelan Jawa nduwe nada luwih lebut lan alon, gamelan Bali tempone luwih cepet, uga gamelan Sundha sing musike mndayu-dayu lan dominasi swara suling.

·        Laras pelog punika 1 2 3 4 5 6 7. Laras slendro punika 1 2 3 5 6.

Kasusastran kang tinemu ing Gendhing

1.      Cakepan yaiku syair, tetembungan kang dienggo ing tembang.

2.      Cengkok yaiku lak-luking swara kanggo nglagokake tembang.

3.      Gendhing yaiku lelagoning gamelan kawangun saking mawarni aspek karawitan.

4.      Gamelan yaiku piranti karawitan kanggo ngiringi tembang, kayata; bonang, kendhang, gong kempul, gender, gong gedhe, peking, demung, saron, kenong, slenthem, gambang, rebab, siter, lsp.

5.      Laras yaiku rasa thinthingane swara cendhak nganti swara dhuwur.

6.      Titi laras yaiku angka minangka gantine laras (swara cendhak tekan swara dhuwur).

7.      Pathet yaiku ukuran cendhek lan dhuwure swara kanggo nglagokake tembang.

8.      Pedhotan yaiku pamedhoting swara ing tengahing tembang ing saben larik.

9.      Senggakan yaiku unen-unen mawa lagu ing satengahing tembang kang binarung swaraning gendhing/ pradangga.

10.  Swarawati yaiku waranggana, pesindhen, penyanyi putri.

11.  Wiraswara yaiku penyanyi kakung.

12.  Gerong yaiku tembang kang dilagokake bareng karo gamelan kanggo mbarengi gendhing, dene sing gerong para wiraswara/ pradangga.

13.  Sindhenan yaiku tetembangan kang dilagokake dening waranggana utawa pesindhen binarung swaraning gamelan/ lelagoning gendhing.

14.  Irama yaiku ukuran rindhik rikating panabuhing gamelan.

15.  Bawa yaiku tembang kanggo mbukani gendhing utawa miwiti gendhing tanpa tabuhan.

16.  Buka yaiku tetabuhan utawa swara kang kanggo bukani gendhing.

17.  Blimbingan yaiku wujud wilahan gender, slenthem, demung, saron, lan peking sing tengahe nganggo lingiran.

18.  Niyaga yaiku paraga kang ngayahi nabuh gangsa.

19.  Paniti yaiku paraga kang kajibah mranata tata rakiting gangsa ing panggungan lan ngupakawis gangsa.

20.  Karawitan yaiku gumelaring gangsa saprabote.

21.  Waranggana yaiku wanita ingkang ngrengga karaawitan kanthi sindhenan.

22.  Saprangkat yaiku gangsa jangkep, laras slendro lan pelog.

23.  Sapangkon yaiku namung laras slendro utawi pelog kemawon.

24.  Cokekan yaiku pagelaran karawitan kang ricikanipun gender, slenthem, kendhang batangan, siter, gong kemodhong.

25.  Alusan yaiku gender, gambang, rebab, siter, suling.

26.  Balungan yaiku demung, saron, peking.

Rericikanipun Gamelan

       1.      Wujud Tabokan

Kendhang Ageng	Kendhang sing paling gedhe ukurane dibandhing kendhang liyane. Swarane paling cendhek dhewe.
Kendhang Ketipung	Kendhang kang paling cilik dhewe lan ngasilake swara paling duwur. Biasane ditabuh bareng karo kendhang ageng.
Kendhang Ciblon	Kendhang kang duweni ukuran sedheng, luwih cilik ukurane dibandhing kendhang ageng lan wayangan. Swarane luwih duwur katimbang kaendhang ageng.
Kendhang Wayangan	Kendhang sing ukurane sedheng, luwih cilik sithik lan swarane luwih dhuwur katimbang kendang ageng.

2.      Wujud Wilahan

Gender	Gamelan kang kasusun ing papan kaya ayunan lan ngisore ana tabung/silinder saka pring lan wesi tipis kanggo ngatur gema swarane. Ditabuh ngagem bendha.
Slenthem	Wujud balungan kang ngasilake swara alus katimbang balungan liyane. Ugi sinebat gender penembung/gender gantung.
Gambang	Wujudipun gedhe tur dawa lan wilahanipun digawe saking kayu. Wilah kang luwih gedhe swarane luwih rendah.Ditabuh ngagem bendha
Saron Demung	Jinis saron kang paling gedhe ukurane lan ngasilake swara paling cendhak. Wilah barung iku paling gedhe. Ditabuh ngagem gandhen.
Saron Barung	Jinis saron tengah-tengah (antarane demung lan peking). Wilah barung luwih gedhe katimbang peking lan luwih cilik katimbang demung.  Luwih dhuwur swarane saka saron demung lan ukurane luwih cilik
Saron Peking	Jinis saron kang paling cilik. Wilah peking luwih cilik katimbang demung lan barung, nanging luwih kandel. Luwih dhuwur swarane katimbang saon barung, ukurane luwih cilik.

3.      Wujud Wilahan Pencon

Slentho	Cara nabuhipun dithuthuk.
Gong Kemodhong	Ditabuh ngagem gembel.
Kecer	Perangkat gamelan ditangkubake ing pasangane.

4.      Wujud Pencon

Bonang Panembung	Wujud bonang kang paling gedhe.
Bonang Penerus	Wujud bonang kang cilik dhewe.
Bonang Barung	Wujud bonang sing luwih cilik saka bonag panembung lan penerus. Asring kanggo mbukani gendhing.
Kethuk	Perangkat gamelan kang kasusun ing papan kaya ayunan, natane kaya kenong lan bonang. Rancakanipun luwih cendhek katimbang kenong.
Kempyang	Perangkat gamelan kang kasusun ing papan kaya ayunan, natane kaya kenong lan bonang. Rancakanipun luwih cendhek katimbang kenong.
Kenong	Perangkat gamelan kang kasusun ing papan kaya ayunan, natane kaya bonang, kethuk,lan kempyang.
Kempul	Biasane digantung. Bentukane koyo gong nanging luwih cilik lan swarane luwih dhuwur.
Gong Ageng	Gamelan kang ditabuh lan diametere paling gedhe. Duweni nada paling rendah. Ditabuh nganggo gembel.
Gong Suwukan	Gamelan kang ditabuh lan ukurane gedhe sakwise gong ageng. Duweni nada luwih dhuwur katimbang gong ageng.

5.      Wujud Kawatan

Rebab	Wujud gamelan kang cara nabuhe dikosok/digesek.
Siter	Wujud gamelan kang cara nabuhe dipetik nganggo tangan.
Celempung	Wujud gamelan kang cara nabuhe dikosok/digesek. Nadane saoktaf ngisore siter.

6.      Wujud Pipa

Suling	Dipundamel saking deling/pring. Cara ngunekke disebul. Swara sing diasilake saka rongga angin sing digeterake. Frekuensi gelombange gumantung karo ukuran dawa rongga angin sing digeterake.
Kemanak	Perangkat gamelan kang wujude memper gedhang, biasane ditabuh kanggo ngiringi bedhayan.

  Tabuh Gamelan